اسید فرمیک که به آن جوهر مورچه یا متانوئیک اسید نیز می گویند سادهترین عضو گروه کربوکسیلیک اسیدها است. فرمول شیمیایی آن HCOOH بوده و در طبیعت در نیش حشراتی مانند مورچه و زنبور وجود دارد. همچنین ترکیب عمده، ماده گزشزا در برگ گزنهاست. ریشه لغوی فرمیک اسید از نام لاتینی مورچه (Formica) بدست آمده است. زیرا این ترکیب اولین بار از تقطیر تخریبی مورچه گرفته شده است.
سید فرمیک بیشتر به برای جلوگیری از فساد و آنتی باکتریال در غذای دام مورد استفاده قرار میگیرد. پاشیدن مقداری از آن روی علف تازه خشک شده از فساد و پوسیدگی آن جلوگیری کرده و مواد مغذی آن را تا حد بالایی باقی می ماند. برای جلوگیری از فساد غذای زمستانی دامها در مجتمعهای بزرگ دامداری از این ماده مورد استفاده قرار میگیرد.
اسید فرمیک در مرغداریها برای از بین بردن باکتری سالمونلا به غذای مرغها اضافه میشود. این ترکیب همچنین به مقدار ناچیز در صنعت نساجی و دباغی استفاده میشود. برخی از مشتقات آن مانند استرهای فرمات در صنعت خوشبوکنندهها مورد استفاده قرار میگیرند.
خصوصیات
فرمول مولکولیCH2O۲
جرم مولی۴۶٫۰۳ g mol−1
شکل ظاهریColorless liquid
چگالی1.22 g/mL
دمای ذوب۸٫۴ درجه سلسیوس (۴۷٫۱ درجه فارنهایت; ۲۸۱٫۵ کلوین)
دمای جوش
100.8 °C, 374 K, 213 °F
انحلالپذیری در آبMiscible
اسیدی (pKa)3.77[۲]
گرانروی1.57 cپواز at 26 °C
ساختار
شکل مولکولیPlanar
لحظهٔ دوقطبی1.41 D(gas)
خطرات
MSDSJT Baker
کدهای ایمنیR۱۰ R۳۵
شمارههای نگهداری(S1/2) S۲۳ S26 S45
خطرات اصلیCorrosive; irritant;
sensitizer.