استون(دی متیل کتون ؛ پروپانون ؛ دی متیل کربونیل ، دی متیل فرمالدهید) (1) سادهترین کتون با فرمول مولکولی CH3)2CO) و یکی از لکهبرها است. این ماده توسط حییم وایزمن کشف شدهاست. این ماده فرار، بیرنگ و به شدت آتش گیر است و مصرف بسیار زیادی در صنعت به عنوان حلال دارد. یکی از سادهترین روشهای ساخت این ماده تقطیر استات کلسیم است.
کاربرد
استون بعنوان حلال بسیاری از ترکیبات آلی استفاده میشود. در تولید پلاستیک ، الیاف مصنوعی ، دارو و سایر ترکیبات شیمیایی کاربرد دارد. همچنین در تولید صنعتی رنگهای ایندیگوهم مصرف میشود.
نکات ایمنی
استون مایعی سمی است. نوشیدن حجم بالایی از آن ، سبب بیهوشی و آسیب به مخاط دهانی میشود. در اثر تماس با پوست باعث سوزش ، تحریک پوست و صدمه زدن به آن میشود. بررسیهای انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی نشان میدهد که تنفس استون و قرار گرفتن در معرض آن بمدت طولانی ، باعث آسیبهای کلیوی ، کبدی و صدمه به دستگاه عصبی ، نقصهای مادرزادی و پائین آمدن قدرت باروری در جنس نر میشود.
البته هنوز مشخص نیست که آیا استون همین تاثیرات را روی انسان هم دارد یا نه. نکته جالب توجه این است که غلظتهای میلیمولار استون در حیوانات آزمایشگاهی مبتلا به صرع ، اثرهای ضد تشنجی نشان میدهد.