فرمالدهید که نام علمی آن متانال است، گازی با بوی تند و زنندهاست و کوچکترین آلدهید بهشمار میآید.
فرمالدهید به آسانی از سوخت ناقص ترکیبهای کربندار به دست میآید. آن در دود آتش جنگلها و دود خودروها هم پیدا میشود. فرمالدهید از اکسایش متانول در دمای ۵۰۰ درجه سانتی گراد با استفاده از نقره به عنوان کاتالیزگر بدست میآید. مقادیر اندک فرمالدهید در فرآیندهای متابولیک پسماندها در بسیاری از جانوران زنده نیز ساخته میشود. از فرمالدهید برای نگهداری نمونههای جانوری استفاده میشود.
متانال، با فرمول شیمیایی CH2O یک آلدهید محسوب میشود که دارای گروه عاملی کربونیل (C=O) میباشد؛ بنابراین اتم کربن دارای سه قلمروی الکترونی است وهیبریداسیون sp2 را اتخاذ کردهاست. پس فرمالدهید یک مولکول مسطح و به شکل مثلث است. الکترونگاتیوی بیشتر اکسیژن نسبت به کربن، این مولکول را به یکمولکول قطبی تبدیل کردهاست.
فرم آلدهید دارای مولکولهای قطبی است، بنابراین جاذبههای دوقطبی-دوقطبی بین این مولکولها و همینطور بین مولکولهای متانال با دیگر مواد میتواند برقرار شود. در اثر جاذبههای بین مولکولی، فرمآلدهید در فاز مایع به شکل سهپار (trimer) هم یافت میشود. این جاذبههای دوقطبی موجب میشود تا متانال در حلالهای قطبی نظیر آب و اتانول حل شود (محلول آبی فرم آلدهید را «فرمالین» هم میگویند).
استفاده فرمالدهید به عنوان یک ضد عفونیکننده همچون گلوتر الدئید میباشد. یکی از کاربردهای فرمالدهید در صنایع چسبسازی است. این ماده در فاضلابهای صنایع مختلف همچون صنایع چسبسازی و پتروشیمی یافت میگردد. یکی دیگر از کاربردهای این ماده استفاده از آن به عنوان فیکساتیو در آمادهسازی نمونههای بافتی برای بررسیهای دیگر میباشد. مثل تشریح آناتومیک یا بررسی بافت شناسی. مورد استفاده دیگر کاربرد آن به عنوان یک ماده استریلکننده و ضد عفونیکننده است.