بنتونیت (به انگلیسی: Bentonite) نوعی رس ریزدانه است که حداقل ۸۵ درصد رس مونتموریلونیت داشته باشد. اصطلاح «بنتونیت» معمولاً برای خاکهای کلوئیدالی که در اصل با رگههای شیل بنتون کرتاسه که در نزدیکی قلعه نظامی بنتون و منطقه رودخانه سنگی وایومینگ در هم آمیختهاند، به کار برده میشود. بنتونیت یک ماده از دسته رسها و از کانیهای متورم شونده تشکیل شدهاست که عمدتاً مونتموریلونیت و به مقدار کمی بیدلیت هستند. اکثر بنتونیتها بر اثر هوازدگی و دگرسانی خاکسترهای آتشفشانی و اغلب در حضور آب تشکیل میشوند و سنگ منشأ آنها اکثراً بازیک است. تجزیه خاکستر آتش فشانی عمدتاً در محیط شور و باتلاقی انجام میشود و هر چه از آتشفشان دور شویم، ضخامت بنتونیت کاهش مییابد. بنتونیت دارای ساختمان آلومینوسیلیکاتی است و در دسته سیلیکاتهای سه لایه قرار میگیرد. بنتونیت دارای دو لایه چهار وجهی و یک لایه هشت وجهی میباشد. فرمول عمومی بنتونیت به صورت ذیل میباشد:
(Na, CaO)(Al, Mg)(Si4O10)3 (OH)6 nH2O