آهن با نماد شیمیایی Fe (به لاتین: Ferrum)، نام یک عنصر شیمیایی با عدد اتمی ۲۶ و چگالی ۷۸۷۴kg/m۳ است. آهن یک فلز است که در نخستین دورهٔ فلزهای واسطه جای دارد. آهن از دیدگاه جرم، بزرگترین عنصر سازندهٔ کرهٔ زمین است. آهن اصلیترین عنصر سازندهٔ هستهٔ بیرونی و درونی زمین و چهارمین عنصر متداول در پوستهاست.
آهن دارای سطوح صاف و نقرهای براق مایل به رنگ خاکستریست اما وقتی در هوا با اکسیژن ترکیب میشود به رنگ قرمز یا قهوهای در میآید که به آنها اکسید دارای ترکیبات آهن یا زنگ گفته میشود. کریستالهای خالص آهن نرمه (نرمتر از آلومینیوم) و با اضافه کردن مقدار کمی ناخالصی مانند کربن مقدار قابل توجهی تقویت میشود. مقادیر مناسب و کمی (تا چند درصد) از فلزات دیگر و کربن، تولید فولاد میکند که میتواند ۱۰۰۰ بار سختتر از آهن خالص باشد.
Fe۵۶ سنگینترین ایزوتوپ پایدار (تولید شده توسط فرایند آلفا در نکلئوسنتز استلار) است که با عناصر سنگینتر از آهن و نیکل برای تشکیلشان به سوپر نوا احتیاج دارند. آهن فراوانترین عنصر در غولهای قرمز است، و فراوانترین فلز در شهابسنگها و در هستهٔ فلزی متراکم در سیاراتی مثل زمین است.
ویژگیهای کلی:
نام، نماد، عددآهن، Fe، 26
تلفظ به انگلیسیUS: /aɪ.ərn/; UK: /ˈaɪərn/
نام گروهی برای عناصر مشابهفلزات واسطه
گروه، دوره، بلوک۸، ۴، d
جرم اتمی استاندارد55.845 گرم بر مول
آرایش الکترونی[Ar] 3d6 4s2
الکترون به لایه2, 8, 14, 2
ویژگیهای فیزیکی:
حالتجامد
چگالی (نزدیک به دمای اتاق) : 7.874 g·cm−۳
چگالی مایع در نقطه ذوب :6.98 g·cm−۳
نقطه ذوب :1811 K، 1538 °C، 2800 °F
نقطه جوش : 3134 K، 2862 °C، 5182 °F
گرمای همجوشی :13.81 کیلوژول بر مول
گرمای تبخیر : 340 کیلوژول بر مول
ظرفیت گرمایی :25.10 کیلوژول بر مول
فشار بخار
فشار (پاسکال) :۱۱۰۱۰۰۱k۱۰k۱۰۰k
دما (کلوین) :172818902091234626793132
ویژگیهای اتمی:
الکترونگاتیوی :1.83 (مقیاس پاولینگ)
انرژیهای یونش
(more)نخستین: 762.5 کیلوژول بر مول
دومین: 1561.9 کیلوژول بر مول
سومین: 2957 کیلوژول بر مول
شعاع اتمی126 pm
شعاع کووالانسی132±3 (low spin), 152±6 (high spin) pm
متفرقه:
ساختار کریستالیbody-centered cubic
مغناطیسferromagnetic
1043 K
مقاومت ویژه الکتریکی(20 °C) 96.1 nΩ·m
رسانایی گرمایی(300 K) 80.4 W·m−1·K−1
انبساط گرمایی(25 °C) 11.8 µm·m−1·K−1
سرعت صوت (سیم نازک)(دمای اتاق) (electrolytic)
5120 m·s−1
مدول یانگ211 GPa
مدول برشی82 GPa
مدول حجمی170 GPa
نسبت پواسون0.29
سختی موس4
سختی ویکر608 MPa
سختی برینل490 MPa
عدد کاس7439-89-6