معرفی کروزه سرامیکی

کروزه سرامیکی یا بوته (Crucible) ابزاری آزمایشگاهی است که برای حرارت دادن مواد تا دماهای بالا ( بیش از ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد ) ساخته شده است. کروزه ظرفی به شکل مخروط ناقص است که از ماده‌ای نسوز، عموما گرافیت یا کاربید سیلیکون، ساخته شده باشد و برای استفاده در دمای بالا به کار رود. بوته های چینی بر روی پایه هایی در دسیکاتور قرار گرفته و درب دسیکاتور با روغنی چفت می شود( برای جلو گیری ازاتلاف انرژی )و باعث میشود دمای بسیار بالایی در دسیکاتور ایجاد شود.

از این ابزار برای تعیین آب تبلور نمک ها (مانند آب تبلور کات کـبود (CuSO₄.5H₂O) یا همان سولفات مس ، زاج سبز (FeSO₄.7H₂O) یا همان سولفات آهن  و نمک قلیا یا کربنات سدیم ) ، ذوب مواد با دمای ذوب بالا و همچنین در شیمی تجزیه برای خشک کردن و یا پخت مواد در کوره استفاده می شود. کروزه چینی بهترین وسیله برای استفاده در آزمایش هایی است که در آن از حرارت بالا استفاده می شود. این بوته ها دمای تا حدود ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد را تحمل می کنند و می توان با شعله مستقیم یا به وسیله کوره های الکتریکی آنها را گرم کرد.

طرز کار:

هنگام گرم کردن کروزه سرامیکی باید آن را با گیره ویژه ای (گیره کروزه ) برداشت و در حفره  مثلث نسوز مناسب، قرار داد. اسیدها بر کروزه اثر ندارند اما بازها سبب خوردگی کروزه می شوند. برای پاک کردن کروزه تا حد امکان نباید از اسیدها هم استفاده کرد. هنگامی که از بوته برای سنجش های وزنی استفاده می شود نخست باید بوته خالی را چندین بار در کوره (معمولا الکتریکی) در دمای معین (دمای لازم برای پختن رسوب) قرار داد و پس از سرد کردن، وزن کرد تا به وزن ثابت رسید. مهمترین نکته ای که باید در استفاده از این ابزار رعایت کرد هم مربوط به دمای بالا است. همیشه کروزه را با گیره ای که مخصوص این کار ساخته شده است باید حمل کرد. پس از پایان یافتن آزمایش نیز مدتی طول می کشد تا دمای مروزه پایین بیاید بنا بر این در حمل آن باید همیشه احتیاط کرد و همیشه آن را با انبر بوته جابجا کرد. همیشه باید بوته را قبل از استفاده به دقت بررسی کنید که ترک یا نقص دیگری نداشته باشد.

نکته در مورد کروزه سرامیکی:

بوته های شکسـته را نباید دور ریخـت زیرا از خرده های آنها برای آب گیری الکل و تهیه اتیلن می توان استفاده کرد. ( بوته شکسته را می توان خرد کرده، به عنوان ماده آبگیر یا سنگ جوش، مورد استفاده قرار داد).

نگهداری:

کروزه سرامیکی را در جای ثابت و به دور از ارتعاش و ضربه قرار دهید.محل قرارگیری کروزه باید به دور از بخارات اسیدها و مواد شیمیایی باشد تا رسوب بخارات بر روی آن ننشیند. در صورت امکان کاور نرم و مناسبی برای کروزه تهیه کنید و درمواقع عدم استفاده کروزه را درون آن قرار دهید. بعد از هر بار استفاده کروزه را با شوینده های محلول در آب مقطر بشویید و با آب مقطر آب کشی کرده و خشک کنید.

کاربردها:

برای گرم کردن محلول ها، آب گیری از مواد و نگهداری مواد به دور از رطوبت در آزمایشگاه های شیمی و صنعتی