بوتیرومتر شیر ، بوتیرومتر (Butyrometer) پنیر ، بوتیرومتر خامه جهت اندازه گیری چربی در شیر و خامه و پنیر استفاده میشود . بوتیرومتر ها از جنس شیشه مدرج شده می باشند .

شیر از ابتدای شکل گیری صنعت دامپروری یکی از مهم ترین فراورده های دامی محسوب می شده است که ماده اصلی برای تولید بسیاری از محصولات دامی دیگر است.امروزه با گسترش صنایع وابسته به شیر نیاز است که پیش از استفاده شیر در هر بخش از این صنعت ، ویژگی های کلی آن را دانسته و کیفیت آن را مشخص کنیم. در این راستا آزمایشات زیادی در آزمایشگاه های صنایع شیر بر روی شیر های وروی به کارخانه ها صورت می گیرد تا کیفیت و محصولی که از شیر ورودی قابل برداشت است مشخص شود. یکی از مهم ترین آزمایشات که بر روی تمام شیر ها در کارخانه ها صورت می گیرد ، آزمایش تست چربی شیر است. وبرای این آزمایش از بوتیرومتر استفاده می کنند .

بوتیرومتر یا چربی سنج یک ابزار شیشه ای استوانه ای مدرج است که برای سنجش چربی شیر از آن استفاده می کنند.

مکانیسم و عملکرد:

یکی از متداول ترین آزمایشات آزمایش تست چربی شیر به روش ژربر (GERBER) می باشد. در این روش نیاز به وسایلی است که در زیر به آنها می پردازیم:

۱. بوتریمتر مخصوص شیر

۲.اسید سولفوریک ژربر (۹۱-۹۲ درصد) cc10

۳.الکل امیلیک cc1

۴.شیر cc11

روش آزمایش

در ابتدا باید ۱۱ سی سی شیر را در داخل بوتریمتر ریخته و سپس اسید سولفوریک را به آرامی و به طوری که با شیر مخلوط نشود به داخل چربی سنج می ریزیم و در انتها الکل امیلیک را نیز به آرامی به مجموعه اضافه می کنیم. سپس درب بوتریمتر را روی آن قرار داده و با استفاده از یک دستمال بوتریمتر را در دست گرفته و مواد را با هم مخلوط می کنیم در طول زمان مخلوط کردن مواد گرمای زیادی تولید می شود.( دمای ایجاد شده بسیار زیاد است باید از دستمال مناسب برای گرفتن بوتریمتر استفاده کنید) بعد از اینکه شیر با مواد دیگر به خوبی مخلوط شد ، محلول سیاه رنگی به وجود می آید. سپس باید چربی سنج را داخل سانتریفیوژ مخصوص ژربر قرار داد. سپس باید سانترفیوژ را به مدت ۵ دقیقه بر روی ۱۱۰۰ دور بر دقیقه تنظیم و دمای آن را نیز برروی ۶۵ درجه سلیسیوس تنظیم نمود. پس از ۵ دقیقه با نگاه به بوتریمتر لایه شفاف و زیتونی رنگ در قسمت مدرج به وجود آمده است که نشان دهنده مقدار چربی شیر است.