مطالعه نکات ایمنی و کار مربوط به آزمایشگاه شیمی در هنگام ورود به آزمایشگاه و پیش از انجام هر گونه آزمایشی لازم و ضروری است. سپس باید با ابزار و لوازم آزمایشگاهی، دستگاه های موجود و نحوه کاربرد آن ها آشنا شوید. به این ترتیب اولا با یادگیری، اجرای کامل نکات و توصیه های ایمنی می توانید سلامت خود و دیگران را در محیط آزمایشگاه حفظ کنید و از وارد آمدن خسارت های احتمالی به آزمایشگاه جلوگیری نمایید. ثانیا با شناخت کافی و تسلط لازم در استفاده از امکانات آزمایشگاهی می توانید آزمایش های مربوطه را به درستی و با دقت لازم انجام دهید.

آشنایی با برخی نکات ایمنی در آزمایشگاه شیمی:

در آزمایشگاه شیمی برای حفظ سلامت خود و دیگران باید نکات ایمنی زیادی را رعایت کرد. داشتن نظم و انظباط هنگام کار در آزمایشگاه نکته مهمی است، زیرا آزمایشگاه محل کارهای جدی و خطرناک بوده و در تمامی مراحل کار باید روپوش آزمایشگاهی پوشید. هرگز بدون اجازه مسئول آزمایشگاه یا بدون داشتن اطلاعات کافی از فعل و انفعالات مواد شیمیایی، آزمایشی را انجام ندهید. هر گونه حادثه ای را هر قدر هم کوچک باید به مسئول آزمایشگاه اطلاع دهید. در صورت نداشتن اطلاعات کافی در مورد مهار حادثه باید از انجام کارهای خودسرانه برای کنترل آن خودداری کنید. همیشه باید از صحت نوشته روی برچسب ظروف مواد شیمیایی پیش از به کار بردن آن ها اطمینان حاصل کنید. حجم و مقادیر لازم گفته شده در آزمایش را اضافه نکنید زیرا در صورت شدید بودن واکنش میان مواد شیمیایی انفجار رخ می دهد. از نگهداری ظروف موادی که می توانند با هم به شدت واکنش دهند در کنارهم یا در یک قفسه خودداری کنید. ظروف مایعاتی که فرارند یا تولید کننده بخارات سمی هستند، مانند الکل، اتر، بنزن، اسیدهای غلیظ و غیره را همیشه زیر هود نگهداری کنید و حتی برداشتن از آن ها هم باید زیر هود انجام شود.

نکات ایمنی ضروری در آزمایشگاه شیمی:  

از نزدیک کردن شعله به طرف محتوی مواد فرار و آتش گیر مانند الکل، اتر، بنزن، سولفید کربن و غیره خودداری کنید. همواره باید این گونه مواد را از کنار شعله، جرقه الکتریکی و حتی آتش سیگار دور نگهدارید. هنگام استشمام کردن بوی مایع صورت خود را به طور مستقیم در برابر دهانه ظرف نگه ندارید به خصوص اگر مایع داخل آن قبلا گرم شده باشد. از مزه کردن مواد موجود در آزمایشگاه شیمی خودداری کرده زیرا اگر هم  آن مواد سمی نباشند باز احتمال آلودگی شان به مواد سمی وجود دارد. تا زمان حضور شما در آزمایشگاه باید تهویه های هوا روشن بوده و کارایی لازم را داشته باشند. حتما باید از بسته شدن تمامی شیرهای اصلی آب و گاز، خاموش بودن تمامی وسایل برقی و چراغ های روشنایی پیش از ترک آزمایشگاه مطمئن شوید. هرگز دهانه ظرف آزمایشگاهی که درون آن ماده ای حرارت داده شده با دست یا درپوش مسدود نکنید زیرا احتمال انفجار ظرف یا بیرون ریختن مواد داغ از کناره درپوش وجود دارد. برای رقیق کردن اسید های غلیظ به خصوص اسید سولفوریک باید با احتیاط و به تدریج اسید را به آب اضافه نمایید. سریعا محلول را به هم زده و مراقب باشید تا هیچ گاه برخلاف آن عمل نکرده و آب را به اسید اضافه نکنید، زیرا تولید گرمای زیاد نتیجه مخلوط شدن اسید و آب است. اضافه شدن آب به اسید موجب پاشیده شدن قطرات اسید به اطراف به دلیل خروج سریع حباب های حاصل از گرمای واکنش می شود.

آشنایی با برخی وسایل آزمایشگاه شیمی:

برای آن که بتوانید از امکانات آزمایشگاهی به درستی استفاده کنید و آزمایش ها را با دقت بالایی انجام دهید، آشنایی با وسایل و دستگاه های آزمایشگاهی لازم و ضروری است.

لوله آزمایش: بیشتر برای انجام آزمایش های ابتدایی و زمانی که حجم محلول های به کار رفته در آزمایش کم است، استفاده می گردد.

بشر: برای حرارت دادن، جوشاندن یا برداشتن حجمی تقریبی از محلول استفاده می شود.

ارلن: بیشتر برای حرارت دادن محلول ها، انجام عملیات تیتراسیون یا صاف کردن و رسوب گیری محلول ها ورد استفاده قرار می گیرد.

ارلن تخلیه: بیشتر برای انجام عملیات رسوب گیری سریع استفاده می شود.

استوانه مدرج: برای برداشتن مایعات و مخصوصا محلول های خطرناک استفاده می گردد.

بالن ته گرد: برای انجام عملیات تقطیر، رفلکس کردن و گرم کردن محلول ها استفاده می شود.

بالن ژوژه: برای تهیه دقیق محلول ها و نگهداری آن ها استفاده شده که از نوع بالن های ته صاف است. این وسیله دارای درب مخصوص بوده و اندازه های مختلف دارد.

بالن سه دهانه: در آزمایش هایی که می خواهیم به طور همزمان دو ماده را وارد کنیم و از دهانه سوم آن یک ماده دیگر را خارج کنیم، استفاده می شود.

پیپت: برای برداشتن حجم دقیقی از مایعات استفاده شده و دارای دو نوع مدرج و حباب داراست.

بورت: برای اضافه کردن حجم دقیقی از یک محلول به محلول دیگر به خصوص برای انجام عملیات تیتراسیون استفاده می گردد.  

قطره چکان: برای اضافه کردن چند قطره از معرف های شیمیایی یا محلول های غلیظ به مواد و محلول های دیگر استفاده می شود. این وسیله از دو قسمت بطری و سر مخصوص تشکیل شده و برخی از انواع آن تیره رنگ است. از نظر سر مخصوص داری دو نوع شیشه ای و لاستیکی بوده که استفاده از نوع تمام شیشه ای آن در آزمایشگاه های شیمی رایج تر می باشد.

لوله مویین: ازاین وسیله بسیار کوچک و نی شکل شیشه ای برای انجام آزمایش ها تعیین نقاط ذوب و جوش نمونه ها به روش میکرو استفاده می شود.

قیف شیشه ای: برای انجام عملیات صاف کردن محلول ها و رسوب گیری از آن ها مورد استفاده قرار می گیرد.  

کپسول چینی: بیشتر برای تبخیر کردن سریع محلول ها یا ذوب کردن مواد جامد استفاده می شود.

هاون چینی: برای خرد کردن و نرم کردن مواد جامد در آزمایشگاه از هاون چینی استفاده می کنند.

پیست: برای نگهداری آب مقطر و محلول های رقیق استفاده شده که با فشار دادن مخزن پلاستیکی قابل انعطاف آن، آب از لوله خمیده خارج می شود.

همزن میله ای: یک میله بلند توپر بوده که برای هم زدن محلول ها مورد استفاده قرار می گیرد.